Taalbarrières ondermijnen deskundigenonderzoek: vakjargon wordt struikelblok

Vakjargon is geen woordenboekwerk Een kozijn is geen raam, en een frame is niet hetzelfde als een window. Voor de leek lijken deze termen misschien uitwisselbaar, maar voor een bouwkundig deskundige maakt dit juridisch én technisch een wereld van verschil. In meertalige situaties moet de deskundige vaak ter plekke de vertaler onderwijzen in vakjargon – een rol die hij niet kan en mag vervullen. Dit leidt tot fouten, vertraging en juridische onzekerheid.

Taalbarrières ondermijnen deskundigenonderzoek: vakjargon wordt struikelblok

In de praktijk van bouwgeschillen groeit het aantal meertalige deskundigenonderzoeken snel. Het Nederlands Register Bouwkundig Inspecteur (NRBI) signaleert dat steeds vaker niet alleen Nederlands en Engels de voertaal zijn, maar ook Duits, Russisch of andere talen een rol spelen. Dit zorgt voor een groeiend probleem: taal wordt een struikelblok dat de onafhankelijkheid van de deskundige aantast en de betrouwbaarheid van bevindingen in twijfel trekt.

Vakjargon is geen woordenboekwerk

Een kozijn is geen raam, en een frame is niet hetzelfde als een window. Voor de leek lijken deze termen misschien uitwisselbaar, maar voor een bouwkundig deskundige maakt dit juridisch én technisch een wereld van verschil. In meertalige situaties moet de deskundige vaak ter plekke de vertaler onderwijzen in vakjargon – een rol die hij niet kan en mag vervullen. Dit leidt tot fouten, vertraging en juridische onzekerheid.

Eenzijdige vertalers, groot risico

Steeds vaker worden deskundigen op locatie geconfronteerd met door partijen zelf aangedragen tolken of vrienden die vertalen. Deze hebben meestal geen bouwkundige achtergrond en spreken namens de partij, in plaats van onafhankelijk te tolken. Hierdoor kan een aannemer later beweren dat een vraag verkeerd is gesteld of een antwoord verkeerd is weergegeven. Voor de deskundige is het onmogelijk te bewijzen of hoor en wederhoor correct heeft plaatsgevonden.

Onwerkbare situatie

Het NRBI komt steeds meer situaties tegen waarin deskundigen feitelijk verstrikt raken in taaldiscussies. Niet de bouwtechnische feiten staan dan centraal, maar de interpretatie van woorden. Het gevolg: een onwerkbare situatie, waarin de deskundige het risico loopt dat zijn bevindingen juridisch onderuit gehaald worden.

Gevolgen voor de praktijk

• Technisch: vakjargon wordt verkeerd begrepen of bewust verdraaid.
• Juridisch: hoor en wederhoor wordt ondermijnd, omdat de deskundige geen grip heeft op de vertaling.
• Tijd: onderzoeken duren langer doordat uitleg en discussie over woorden de overhand nemen.
• Risico: de deskundige komt in een kwetsbare positie te staan en kan zelfs aansprakelijk worden gehouden.

Conclusie:

Meertalige deskundigenonderzoeken zonder onafhankelijke, vakinhoudelijk onderlegde tolk zijn een tijdbom. De deskundige moet zich bezighouden met feiten en techniek, niet met taalstrijd. Uniforme richtlijnen en de inzet van gecertificeerde tolken zijn dringend nodig om de positie van de onafhankelijke deskundige te beschermen.

Het Nederlands Register Bouwrechtelijk Integraal (NRBI) registreert deskundigen die werkzaam zijn in uiteenlopende rechtsgebieden, waaronder het strafrecht, het civiel recht en het bestuursrecht. Binnen de bouwpraktijk zijn dit bijvoorbeeld kwesties rondom:

• Civiel recht: bouwcontracten, aanneming van werk, aansprakelijkheid bij bouwschade, verzekeringsgeschillen, arbitrage en mediation in bouwconflicten.

• Bestuursrecht: vergunningen, omgevingsrecht, handhaving, ruimtelijke ordening en milieurecht.

• Strafrecht: overtredingen van bouwvoorschriften, arbeidsomstandigheden (veiligheid op de bouwplaats) en milieudelicten.

Deskundigen die bij het NRBI zijn geregistreerd leveren een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit en betrouwbaarheid van juridische procedures. Zij ondersteunen rechters, advocaten en partijen met specialistische kennis en deskundige rapportages.

Deze bijdrage maakt deel uit van een reeks artikelen verzorgd door bij het NRBI geregistreerde deskundigen.

Wilt u meer weten over het NRBI of de geregistreerde deskundigen, raadpleeg dan de website: www.nrbi.nl